Δημοσκοπήσεις : Σκοπιμότητες στην έρευνα ''τάσεων'' της κοινής γνώμης....

Η ιστοσελίδα ενημερώθηκε στις 09:30, 1 Ιουνίου 2009

Οι δημοσκοπήσεις μπήκαν για καλά στην ζωή μας και εκείνο που προκαλεί εντύπωση, είναι οτι σχεδόν καθημερινά και μια ανάλογη δημοσκόπηση, παρουσιάζεται στην κοινή γνώμη, με τα αντίστοιχα αποτελέσματά της!
Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις, στην έρευνα τάσεων της κοινής γνώμης, κινούνται κυρίως σε ''πολιτικό'' επίπεδο, πραγματοποιούνται απο ειδικευμένες εταιρίες δημοσκόπησης κοινής γνώμης, για λογαριασμό ενός Μέσου Μαζικής Ενημέρωσης, εφημερίδος ή περιοδικού...



ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ
Σε ολόκληρο τον κόσμο οι άνθρωποι κάνουν δημοσκοπήσεις. Πρόκειται για μια ερευνητική τεχνική η οποία συγκεντρώνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:
είναι δοκιμασμένη, έχει αποδειχθεί συνήθως αξιόπιστη, υπακούει σε επιστημονικές προδιαγραφές, άρα μπορεί να ελεγχθεί από όποιον φοβάται τις «μαϊμουδιές» και (στo μέτρo του δυνατού) θεωρείται αδιάβλητη, με την έννοια ότι εύκολα εντοπίζεται η όποια προσπάθεια επηρεασμού των αποτελεσμάτων της.
Δημοσιεύονται σε εφημερίδες υποδυόμενες τις δημοσκοπήσεις. Αναπαράγονται από άλλες εφημερίδες ή τηλεοράσεις λες και είναι δημοσκοπήσεις. Παράγουν τις εντυπώσεις που παράγει συνήθως μια δημοσκόπηση. Από σύγχυση; Από άγνοια; Από σκοπιμότητα; Από κομματισμό;

Συνήθως από έναν συνδυασμό όλων αυτών.
Τελευταία κρούσματα, οι «προγνώσεις εκλογικών αποτελεσμάτων» ή οι «εκτιμήσεις εκλογικών αποτελεσμάτων» . Είναι μια ενδιαφέρουσα άσκηση της εφαρμοσμένης μαντικής, της οποίας η συγγένεια με τις δημοσκοπήσεις παραμένει εντελώς απροσδιόριστη.
Δημοσκοπήσεις δείχνουν αυξημένο ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές...
Η εντατικοποίηση της προεκλογικής εκστρατείας των κομμάτων για τις ευρωεκλογές φαίνεται ότι έχει αφυπνίσει το εκλογικό σώμα για να ψηφίσει, μειώνοντας παράλληλα τις πιθανότητες του κινδύνου να σημειωθεί ένα νέο ρεκόρ στα ποσοστά αποχής.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση  που πραγματοποιήθηκε στις 4 και 15 Μαΐου μετά από αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 43% των ψηφοφόρων της ΕΕ δηλώνει ότι θα ψηφίσει στις ευρωεκλογές, ενώ το 6% ανέφερε ότι είναι «πολύ πιθανό» να ψηφίσει.
Το 12% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δε θα ψηφίσει στις ευρωεκλογές.
ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ...
Φυσικά μια δημοσκόπηση δεν είναι εκλογική αναμέτρηση. Φωτογραφίζει τη συγκυρία και δείχνει πώς έχουν τα πράγματα σήμερα. Αυτά μπορεί να αλλάξουν, αλλά για να αλλάξουν απαιτείται η μελέτη των δημοσκοπήσεων. Ενα νούμερο από μόνο του δεν λέει πολλά -χρησιμεύει μόνο για πανηγυρισμούς ή για τα πανηγύρια των τηλεπαραθύρων- αλλά ο συνδυασμός των ευρημάτων, μαζί με τα στοιχεία προηγούμενων δημοσκοπήσεων, δίνει μια πολύ καλή εικόνα της παρούσας κατάστασης.
Οι δημοσκοπήσεις του  δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ διατηρεί σταθερό προβάδισμα έναντι της ΝΔ, ενώ και για τις εθνικές εκλογές ανοίγει η ψαλίδα.
Όσον αφορά τις ευρωεκλογές, οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στο ΠΑΣΟΚ από 2,1 έως 4,5%, ενώ όσον αφορά τις εθνικές εκλογές το ΠΑΣΟΚ προηγείται από 3,4% έως 5,5%.
**Οι δημοσκοπήσεις στη χώρα μας αποδείχθηκαν αξιόπιστες. Και τούτο διότι, το πολιτικό τοπίο που διερευνούσαν ήταν, κατά κανόνα, ξεκάθαρο και άρα προβλεπτό. Σπανίως είχαμε οριακές μάχες, ενώ ένα πολιτικοποιημένο εκλογικό σώμα ήταν σταθερό στις όποιες απόψεις που κατά καιρούς διαμόρφωνε. Επίσης η αποχή ήταν ελάχιστη αφαιρώντας ένα πρόσθετο απρόβλεπτο δεδομένο. Τέλος, ο δικομματισμός, που διαχρονικά παρέμεινε πολύ ισχυρός, βοηθούσε στην «καθαρότητα» του τοπίου και άρα στη δυνατότητα καταγραφής, χωρίς εκπλήξεις, των τάσεων της κοινής γνώμης.
Φυσικά υπήρξαν και εξαιρέσεις. Η οριακή μάχη του 2000 «έριξε έξω» δημοσκοπήσεις και exit-polls. Αλλά και οι ευρωεκλογές του 1994 απέκλιναν από τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων, καθώς είχαμε ανατροπή των δεδομένων (έντονη κάμψη του δικομματισμού) την ύστατη ώρα. Ούτως ή άλλως πάντως, η χρησιμότητα των δημοσκοπήσεων αφορούσε την καταγραφή τάσεων και κλίματος. Όχι κάποια απόπειρα «πρόβλεψης».
Ένα «εύκολο τοπίο» όμως, κατέστησε κάποιες εταιρείες δημοσκοπήσεων αυτάρεσκες. Έτσι περάσαμε στη φάση όπου οι δημοσκοπήσεις από εργαλείο καταγραφής τάσεων, μετατράπηκαν σε υποτιθέμενο εργαλείο «πρόβλεψης»! Κάτι που προφανώς δεν εντάσσεται στην αποστολή τους. Τούτο βεβαίως αναβάθμισε το ρόλο των δημοσκόπων ως «παραγόντων επιρροής». Διότι ήταν πλέον εκείνοι που «προέβλεπαν», αντί να αρκούνται στην ανάλυση.
Έχουμε λοιπόν μια κατάφωρη στρέβλωση του ρόλου των δημοσκοπήσεων καθώς αρκετές εταιρείες δεν αρκούνται στην καταγραφή τάσεων, αλλά προχώρησαν στη λεγόμενη «εκτίμηση ψήφου». Τούτο πραγματοποιείται βεβαίως με την κατανομή των αναποφάσιστων με την όποια μεθοδολογία οι εταιρείες αυτές επιλέγουν. Μερικές εταιρείες μάλιστα μας προσφέρουν μόνο την «εκτίμησή» τους, χωρίς να μας δίνουν καν στοιχεία για τα ποσοστά των αναποφάσιστων!
Η νέα αυτή πραγματικότητα της «εκτίμησης ψήφου» έχει πολλές παραμέτρους. Όσοι το πρωτοδοκίμασαν σε ένα εύκολο περιβάλλον (εκλογές 2004 και 2007) και προσέγγισαν το εκλογικό αποτέλεσμα αισθάνονται δικαιωμένοι. Όρα ξεκαθαρίζουν ότι εμμένουν σε μια «δικαιωμένη» μέθοδο. Όμως το τωρινό περιβάλλον, σε τίποτα δεν θυμίζει το προηγούμενο, καθώς είναι πρωτοφανώς ρευστό. Όρα σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ούτως ή άλλως συζητήσιμες παραπάνω προσεγγίσεις, επιβάλλεται να αλλάξουν. Και να προσαρμοσθούν σε νέα όλο και πιο απρόβλεπτα δεδομένα.
Φυσικά η νέα τάση για «εκτίμηση ψήφου» σε αρκετές περιπτώσεις διαμορφώνεται και από την πίεση των «πελατών» που είναι κυρίως τα ΜΜΕ. Μερικά από αυτά επιδιώκουν κάτι «εντυπωσιακό». Και φυσικά είναι πολύ πιο εντυπωσιακό ένα ΜΜΕ να παρουσιάζει μια δημοσκόπηση η οποία δεν καταλήγει απλώς σε τάσεις συν τη καταγραφή μιας υψηλής αδιευκρίνιστης ψήφου, αλλά αντ' αυτών «προβλέπει» υποτιθέμενα «τελικά ποσοστά», αριθμό εδρών και δυνατότητα ή μη δυνατότητα αυτοδυναμίας!
Συμπερασματικά,Οι δημοσκοπήσεις που άνοιξαν ένα παράθυρο στη γνώση και ενημέρωσή μας, και συνεχίζουν να μας προσφέρουν ανεκτίμητες πληροφορίες όταν πρυτανεύει η σύνεση, κινούνται σε αρκετές περιπτώσεις σε γκρίζες ζώνες αυθαίρετων εκτιμήσεων - προβλέψεων. Ξεπερνούν έτσι τα αυτονόητα όρια που επιβάλλει η ρευστότητα του τοπίου. Αλλά και τα όρια που επιτάσσει το στοιχειώδες μέτρο της αποστολής τους, με δεδομένο τον συγκεκριμένο ρόλο τους....